Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej
Polskiej Akademii Nauk

Słowo o Komitecie...

Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej Polskiej Akademii Nauk (KILiW PAN) ma już bogatą historię liczoną na dziesiątki lat. Na pierwszym Kongresie Nauki Polskiej, który odbył się w czerwcu 1951 r., podjęto między innymi uchwałę uzasadniającą potrzebę powołania Polskiej Akademii Nauk. Powołanie tej instytucji nastąpiło na mocy ustawy z dnia 30.10.1951 r. Dzięki tej ustawie powstała możliwość powoływania przy wydziałach PAN Komitetów Naukowych z jednoczesnym określeniem ramy ich działalności.

Pierwsze Komitety Naukowe zostały powołane 24.05.1952 r., a wśród nich ‒ Komitet Inżynierii Lądowej; nazwa ta obowiązywała do 25.01.1966 r. Wówczas Prezydium PAN nadało Komitetowi Inżynierii Lądowej nową nazwę Komitet Inżynierii. Nie przetrwała ona jednak długo. Na początku kadencji 1972‒1974 nazwa została rozszerzona na: Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej i w takim brzmieniu obowiązuje do dziś.

Podstawowe zadania Komitetu, niezależnie od nazwy, były podobne. Z jednej strony wynikały z zapisów ustawowych i statutowych (Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk, Dz.U. z 2010 r. Nr 96, poz. 619 oraz Statut Polskiej Akademii Nauk z dnia 24 listopada 2010 r.), a z drugiej strony ‒ kształtowało je życie. Można je sprowadzić do realizacji następujących celów:

  • integracja środowiska,
  • rozwój kadr,
  • działanie na rzecz rozwoju szeroko rozumianego budownictwa,
  • formułowanie opinii naukowych,
  • zabieranie głosu w sprawach naukowych i technicznych związanych z zakresem kompetencji Komitetu.

Granice działalności KILiW nie są ostre. Zazębiają się fragmentarycznie z zakresami działań innych Komitetów Wydziału IV Nauk Technicznych, a mianowicie: Komitetem Architektury i Urbanistyki, Komitetem Mechaniki, Komitetem Transportu, a także Komitetem Gospodarki Wodnej działającym jako Komitet problemowy przy Wydziale IV Nauk Technicznych. Wspólne obszary działań są siłą Komitetów. Stąd odbywane w przeszłości i planowane wspólne posiedzenia oraz inne formy działań iterdyscyplinarnych.

Rozwiązywanie problemów budownictwa wymaga wyjścia poza tradycyjny zakres związany bezpośrednio z budowaniem nowych obiektów, utrzymaniem, przebudową, renowacją istniejących – zarówno kubaturowych jak i liniowych – ale też korzystanie z nauk podstawowych, takich jak: matematyka, fizyka, informatyka, chemia, geografia, biologia, oraz z nauk pokrewnych, takich jak: inżynieria materiałowa, aerodynamika, hydrologia i hydrotechnika, a nawet automatyka i robotyka. W swojej pracy naukowej i zawodowej działający w obszarze aktywności KILiW muszą brać również pod uwagę aspekty ekonomiczne, humanistyczne, socjologiczne i przyrodnicze (środowiskowe), a także szeroko rozumiane bezpieczeństwo.

Szeroki wachlarz zagadnień, którymi zajmują się pracownicy naukowi w dyscyplinach związanych z budownictwem stanowi podstawę do stwierdzenia, że zawód inżyniera budowlanego – nie tylko w zakresie badań naukowych, lecz także praktyki inżynierskiej – był i pozostaje trudny oraz bardzo odpowiedzialny. Być może stąd w starożytnym Rzymie powstało powiedzenie: „Jeśli ktoś zabrał się za budownictwo – nie trzeba mu przeszkadzać. Trudności same go zmogą”.

Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN działa w sferze nauki. Ale niemalże od początku swego istnienia – a już na większą skalę od drugiej połowy lat sześćdziesiątych XX wieku – jest otwarty również na naukowe rozwiązywanie problemów technicznych szeroko rozumianego budownictwa. Wyraża się to w stałych kontaktach, współpracy oraz pomocy doradczej i kreatywnej, a także we wspólnie organizowanych konferencjach. Pomostem ułatwiającym tę współpracę są stowarzyszenia naukowo-techniczne, z którymi Komitet stale współpracuje.

Naturalna jest współpraca Komitetu z instytutami naukowymi i resortowymi oraz szkolnictwem wyższym. Współpraca z instytutami to przede wszystkim wspólne rozwiązywanie współczesnych problemów budownictwa, współpraca z uczelniami natomiast to dodatkowo kształcenie i promowanie kadr. Obejmuje ono kształcenie na poziomie studiów trzeciego stopnia (doktoranckich) oraz prowadzenia do stopnia doktora habilitowanego i tytułu profesora.

Podstawowym obszarem działania KILiW PAN jest Polska, ale Komitet jest aktywny również na polu międzynarodowym. Jego członkowie biorą udział w pracach instytucji międzynarodowych, współorganizują międzynarodowe konferencje, w tym o zasięgu ogólnoświatowym, a profesorowiew zagraniczni jako członkowie stowarzyszeni uczestniczą w pracach Komitetu.

Od roku 1955 Komitet wydaje nieprzerwanie kwartalnik "Archiwum Inżynierii Lądowej" (od 1990 r. jako czasopismo anglojęzyczne "Archives of Civil Engineering") oraz nieprzerwanie od 1958 r. ‒ nieregularną serię Studia z Zakresu Inżynierii (do końca 2016 r. ukazało się 95 zeszytów). Utrzymanie na wysokim poziomie tych wydawnictw to niekwestionowana zasługa redaktorów, za co należą się im szczególne podziękowania.

Siłą działania Komitetu są Sekcje. Różna była ich liczba, nazwy i zakresy działania. Obecnie działa jedenaście Sekcji obejmujących swoją działalnością w sumie cały zakres kompetencji Komitetu. Przewodniczącymi Sekcji są członkowie Komitetu.

Jednym z ważniejszych zadań Komitetu jest rozpowszechnianie nauki. Służą temu konferencje, seminaria, sympozja, kongresy. Komitet oraz Sekcje są ich współorganizatorami lub udzielają patronatu. W ostatnim przypadku, w celu dbałości o poziom merytoryczny referatów, członkowie Komitetu wchodzą w skład Komitetów Naukowych. Pod bezpośrednim patronatem Komitetu organizowane są dwie krajowe konferencje: coroczna konferencja naukowa w Krynicy (w 2019 r. była to już 65. z kolei) oraz odbywająca się co dwa lata konferencja naukowo-techniczna „Awarie Budowlane” (w 2019 r. odbyła się jej 29. edycja).

Przewodniczący Komitetu od początku działalności

Przewodniczący
                Komitetu Inżynierii Lądowej (1952‒1965)
                Komitetu Inżynierii (1966‒1971)
                Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej (od 1972)

Kadencja Przewodniczący
1952 1957 prof. Wacław Żenczykowski
1957 1965 prof. Franciszek Szelągowski
1966 1968 prof. Wenczesław Poniż
(od grudnia 1967) – prof. Stanisław Hueckel
1969 1971 prof. Zbigniew Wasiutyński
1972 1990 prof. Roman Ciesielski
1990 1999 prof. Józef Głomb
1999 2007 prof. Andrzej M. Brandt
2007 2016 prof. Wojciech Radomski
2016 prof. Kazimierz Furtak